Het kraken van woningen is een van de meest zorgwekkende thema’s op de Spaanse vastgoedmarkt geworden. Volgens de laatste gegevens van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (Spanje) werden in 2024 meer dan 16.400 meldingen gedaan van huisvredebreuk en onrechtmatige bezetting — een stijging van 7% ten opzichte van het voorgaande jaar.
Hoewel de cijfers wellicht klein lijken in verhouding tot het totale aantal woningen in Spanje, is de impact op de getroffen eigenaren — vaak gezinnen met een tweede woning of kleine spaarders — enorm.

Achter de toename van de bezettingen schuilen verschillende factoren:

• het gebrek aan sociale woningbouw,
• de stijgende huurprijzen in grote steden,
• en wetgeving die door velen als onvoldoende beschermend voor huiseigenaren wordt beschouwd.
  Volgens juridisch experts die gespecialiseerd zijn in vastgoedrecht, heeft Spanje nog steeds geen snel en evenwichtig wettelijk kader dat het recht op huisvesting waarborgt zonder het recht op privé-eigendom in gevaar te brengen.

Typen woningbezetting: niet alle gevallen zijn hetzelfde

In de praktijk zijn er drie hoofdvormen van bezetting, en elke vorm vereist een andere aanpak:

1. Huisvredebreuk (Allanamiento de morada)
   
   Dit is wanneer iemand uw hoofdverblijf bezet — de plek waar u woont en uw privéleven ontwikkelt.
   Het is een ernstig misdrijf, en de politie kan direct optreden als bewezen is dat het uw woning is.
   Het is voldoende om documenten te tonen die eigendom of gewoon gebruik aantonen (facturen, kwitanties, post, etc.).
   
2. Onrechtmatige bezetting van een leegstaande woning of tweede woning (Usurpación de vivienda)
   
   Dit betreft leegstaande woningen of tweede woningen die niet als hoofdverblijf gelden.
   Hier is het traject trager en complexer, omdat gerechtelijke autorisatie voor ontruiming vereist is.
   Het probleem is dat dit misdrijf als licht (verbeurd 3 tot 6 maanden) wordt beschouwd, waardoor procedures tot een jaar of langer kunnen duren.
   
3. “Inqui-bezitting” (Inquiokupación)
   
   Een steeds vaker voorkomend verschijnsel: huurders die stoppen met betalen, maar de woning niet verlaten.
   In deze gevallen betraden zij de woning legaal via een contract, maar voldoen opzettelijk niet aan hun verplichtingen.
   De meest effectieve route is ontruiming wegens wanbetaling, hoewel ook aangifte van oplichting mogelijk is als opzet of documentvervalsing kan worden aangetoond.

De realiteit achter het probleem

Spanje is één van de Europese landen met het kleinste aandeel sociale woningbouw — slechts ongeveer 2,5% versus meer dan 10% in landen als Frankrijk of Nederland.
Dit tekort zorgt voor druk in de huurmarkt en laat duizenden kwetsbare gezinnen zonder huisvesting achter.

Het gerechtelijke traject om een woning te heroveren kan variëren van 6 tot 24 maanden, afhankelijk van het type misdrijf en de rechtbank.
Hoewel de nieuwe Wet op de Efficiëntie van de Openbare Dienstverlening Justitie (Spanje) ontruimingen binnen 15 dagen beloofde, geldt dit alleen bij flagrante huisvredebreuk of geweld. In de praktijk vallen de meeste gevallen van bezetting daar niet onder.

Wat kan een eigenaar doen als hij/zij met bezetting te maken krijgt?

• Bel onmiddellijk de politie.
  Als het uw hoofdverblijf betreft, kunnen zij direct optreden. Hoe sneller u handelt, hoe groter de kans op directe terugkeer.
• Verzamel bewijzen.
  Eigendomsdocumenten, gas/water/elektriciteitsrekeningen, foto’s en elk bewijs van gebruik of bewoning zijn cruciaal.
• Vermijd eigenrichting.
  Het afsluiten van nutsvoorzieningen, het wisselen van sloten of binnentreden met dwang kan als ­coërctie strafbaar zijn. Het is beter een gespecialiseerde advocaat of erkend bemiddelingsbureau in te schakelen.
• Overweeg de snelste route.
  In niet-gewelddadige gevallen kiezen veel eigenaren voor een onderhandelde vertrekregeling met de bezetters.
  Al klinkt het oneerlijk, soms is betalen om de woning terug te krijgen sneller en voordeliger dan een langdurige juridische procedure.

Impact op gemeenschappen en buurten

Bezetting treft niet alleen de eigenaar, maar ook de hele VVE (vereniging van eigenaren).
Bezetters betalen meestal geen gemeenschapskosten, onderhoud of gemeenschappelijke diensten, wat leidt tot verval, onveiligheid en conflicten.
In gebieden met meerdere gevallen kunnen verkoop- en huurprijzen met 10%-20% dalen, volgens data van Idealista.
Daarnaast ontmoedigt juridische onzekerheid investeringen in woningen, wat de huurmarkt en de algemene aanbodruimte schaadt.

Preventie: hoe bescherm je je woning

• Installeer alarm- of videobewakingssystemen met directe melding aan de politie.
• Laat de woning niet langdurig leegstaan.
• Sluit specifieke verzekering tegen bezetting af (steeds gebruikelijker en betaalbaarder).
• Houd nutsvoorzieningen actief, want dat toont bewoonbaarheid aan.
• Maak geen openbare mededelingen over langdurige afwezigheid (vakantie, reizen, etc.).

De verandering in maatschappelijke mindset

Het goede nieuws is dat de perceptie van woningbezetting in Spanje veranderd is.
Waar vroeger enige tolerantie bestond, is er nu een collectief bewustzijn van afkeuring — zowel binnen de bevolking als bij de rechtbanken.
Deze maatschappelijke druk heeft geleid tot grotere rechterlijke en mediagerichte gevoeligheid, wat op korte termijn kan resulteren in duidelijkere wetten en snellere procedures.

Kortom, bezetting is een reëel en complex probleem dat sociale, juridische en economische factoren combineert.
Hoewel de wetgeving nog langzaam is, zijn snel handelen, goed advies en preventie de sleutel tot het minimaliseren van risico’s.

Bij Munfort Inmobiliaria adviseren we eigenaren die hun woning willen verkopen, verhuren of beschermen aan de Costa Blanca en Costa Cálida, met actuele informatie en juridische ondersteuning van onze deskundige partners.
Want een woning is niet slechts een materieel goed: het is jouw ruimte, jouw rust en jouw erfgoed.